• Krzysztof Braun, Instytut Etnologii UW;
  Projekt badawczy "Wisła". Czego nie wiemy o wielkiej rzece?
• Prof. Ryszard Żelichowski, ISP PAN;
  Solec, korzenie rzecznego miasta.
• Kmdr Adam Reszka, Nautolog;
  Flis, żegluga, rybołówstwo - dawne życie na rzece.
• Jerzy Szałygin, Autor Katalogu zabytków osadnictwa holenderskiego na Mazowszu;
  Mennonici, nieobecni gospodarze z nad Wisły.
  Historia i kultura osadników holenderskich na Mazowszu.
• Jacek Bożek, Klub Gaja;
  Idea powrotu ludzi do rzek,
• Ks. Marek Makowski, Rzymskokatolicka Parafia Św. Trójcy;
  Legenda Krzyża Baryczków i Hiszpańska Niedziela na Solcu
• Grupa Studnia O;
  Legenda o Warszawskiej Syrence;
  Sztuka opowiadania historii
• Przemysław Pasek, Fundacja Ja Wisła;
  Czerniakowski Port Wisły, praktyka działań w mieście
• Jerzy Sitek, Przewodnik bużny;
  Spotkanie z rzeką - jak zaprowadzić młodzież nad rzekę
• Szymon Modrzejewski, Grupa Kamieniarzy Magurycz;
  Renowacja zapomnianych cmentarzy.
• Andrzej Kobalczyk, Dyrektor Skansenu Rzeki Pilicy;
  Skansen Rzeki Pilicy, od pasji do sukcesu
• Robert Marcinkowski, Autor Ilustrowanego Atlasu Dawnej Warszawy;
  Co mówią pożółkłe fotografie i stare mapy?
• Dr Ewa Gacka Grzesikiewicz, WSEiZ;
  Projekt Wiślańsko-Narwiańskiego Parku Krajobrazowego im. Książąt Mazowieckich.
• Paweł Krzyworzeka, Instytut Etnologii UW;
  Metodyka badań terenowych.

1. Cel: Poznanie, ochrona i promocja dziedzictwa kulturowego rzek Mazowsza.
2. Metoda: Zaciekawienie uczniów związkami ich miejscowości z rzeką, pomoc w odkrywaniu lokalnego dziedzictwa rzeki i uświadomieniu jego wartości. Ukazanie potencjału i zainspirowanie do twórczych działań mających go chronić i promować.
3. Zadanie konkursowe: opracowanie lokalnej, "rzecznej" trasy kulturowej, wycieczki nad rzekę śladami historii jej związków z miejscowością.
4. Produkt: Suma opracowań grup uczestniczących w konkursie zbuduje narzędzie edukacyjne w postaci Mapy Dziedzictwa Kulturowego Rzek Mazowsza.
5. Etapy projektu:
   1. SZKOLENIE LIDERÓW PROJEKTU; 27 kwietnia, czwartek, g. 10 - 16; Seminarium dla nauczycieli i animatorów kultury w MCKiSZ w Warszawie, o dziedzictwie kulturowym rzek Mazowsza. Eksperci przybliżą najważniejsze zagadnienia, podzielą się wiedzą i doświadczeniami, przedstawią działania możliwe do przeprowadzenia w ramach konkursu oraz przykłady ich realizacji.
      (patrz: Eksperci i tematy)
      Podczas seminarium odbędą się warsztaty w grupach ukierunkowane na wypracowanie metod działań z młodzieżą. Uczestnicy otrzymają materiały informacyjne, pomocne w przeprowadzeniu projektu.
   2. REALIZACJA PROJEKTU: Maj - październik; 
      (patrz: Zadania konkursowe)
   3. PREZENTACJA OSIĄGNIĘĆ I OGŁOSZENIE WYNIKÓW: Listopad;
      (patrz: Nagrody)
6. Efekt bezpośredni: Przywrócenie uczestnikom konkursu, a dzięki nim, społecznościom lokalnym, świadomości i wiedzy o wartości rzeki, umożliwiającej zrozumienie jej wyjątkowej roli w kulturze, odbudowę tożsamości i więzi emocjonalnych łączących z rzekami.
7. Oddziaływanie długofalowe: Wzrost atrakcyjności turystycznej miejscowości nadrzecznych, promocja rzek jako szlaków-kluczy do kultury. Mapa Dziedzictwa Kulturowego Rzek oprócz funkcji edukacyjnej dla młodzieży, ma stanowić zachętę do odwiedzenia miejscowości nadrzecznych przez turystów. A także inspirować społeczności lokalne do kreowania oferty turystycznej opartej o potencjał rzeki, i w wymierny sposób przyczyniać się do rozwoju regionalnego w oparciu o etnoturystykę.
8. Organizatorzy:
   • Fundacja Ja Wisła:
     ul. Żywnego 21a m 71, 02-701 Warszawa,
     tel: (022) 841 59 40, 
     KRS: 0000231916
     jest organizacją pozarządową działającą w celu:
     • ochrony naturalnego biegu Wisły i unikatowych wartości przyrodniczych doliny Rzeki,
     • zachowania nadwiślańskiego dziedzictwa kulturowego, kultywowania tradycji i promocji kultury,
     • kształtowania prawidłowych relacji pomiędzy ludźmi a Rzeką.
     Fundacja Ja Wisła podlega nadzorowi Ministra Kultury, nie prowadzi działalności gospodarczej i nie działa dla osiągnięcia zysku. 
     Osobą odpowiedzialną za projekt edukacyjny Rzeki Kultury Łączą Ludzi jest:
     Przemysław Pasek kom. 0 502 276 612, e-mail: pasek@post.pl,
   • Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki: ul. Elektoralna 12, Warszawa, 
     RIK 29/99
     MCKiS jest Instytucją Kultury Zarządu Województwa Mazowieckiego
     Osobą odpowiedzialną za projekt edukacyjny Rzeki Kultury Łączą Ludzi jest:
     Adam Markiewicz, e-mail: adammark@interia.pl,

Ich sieć kształtowała naszą cywilizację, od niepamiętnych czasów stanowiąc rdzenie osadnictwa, szlaki handlu i obiegu kultury. Dziś zapomniane, zanieczyszczone, odgrodzone wałami, płyną na peryferiach naszej świadomości. Rzeki. Większość miast odwróciła się od nich. Obiektem powszechnego zainteresowania stają się jedynie w czasie powodzi. Wspomnienia po czasach świetności żeglugi rdzewieją na ich brzegach. Szkutnicy znający tajniki budowy drewnianych łodzi dożywają swych dni, nie mając, komu przekazać wiedzy ojców. Zaciera się pamięć historii, bezpowrotnie giną opowieści i legendy związane z rzekami.

Aby odwrócić proces degradacji rzek, odbudować wiedzę o nich i odnowić zerwane więzi, Fundacja Ja Wisła wraz z Mazowieckim Centrum Kultury i Sztuki rozpoczyna projekt edukacyjny: RZEKI KULTURY ŁĄCZĄ LUDZI.

Zapraszamy uczniów szkół gimnazjalnych i średnich na sześciomiesięczną wyprawę badawczą w "rzeczną" przeszłość ich miejscowości. Odnajdując ślady zapomnianego dziedzictwa rzek, uczniowie przeżyją historię i kulturę związków ich miejscowości z rzeką. Na odkrycie i uratowanie czekają opowieści, zwyczaje, historie, stare mapy, rysunki i zdjęcia, ukazujące dawne życie na rzece. Również zabytki techniki i kultury materialnej: drewniane łodzie rybackie, nitowane statki, przystanie, młyny i mosty. Zadaniem uczniów będzie poznanie miejscowego dziedzictwa rzeki i opracowanie lokalnej, ?rzecznej? trasy kulturowej. Suma opracowań lokalnych zbuduje Mapę Dziedzictwa Kulturowego Rzek Mazowsza, której współautorami będą wszyscy uczestnicy konkursu.

Fundacja Ja Wisła i Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki zapraszają młodzież gimnazjów i szkół średnich do udziału w konkursie edukacyjnym badającym historię i związki mazowieckich miejscowości z rzekami.

Rzeki kształtowały naszą cywilizację od niepamiętnych czasów, stanowiąc linie osadnictwa, szlaki handlu i obiegu kultury. Dziś zapomniane, zanieczyszczone, odgrodzone wałami, płyną na peryferiach naszej świadomości. Większość miast odwróciła się od nich. Obiektem powszechnego zainteresowania stają się jedynie w czasie powodzi. Wspomnienia po czasach świetności żeglugi rdzewieją na ich brzegach. Woda nie obraca już kół młyńskich. Szkutnicy znający tajniki budowy drewnianych łodzi dożywają swych dni, nie mając komu przekazać wiedzy ojców. Zaciera się pamięć historii, bezpowrotnie giną opowieści i legendy związane z rzekami.

REGULAMIN KONKURSU

• 1. Organizatorzy: Fundacja Ja Wisła i Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki.
  2. Cele:
     • Zaciekawienie młodzieży związkami ich miejscowości z rzeką.
     • Odkrywanie zapomnianych lub niedocenianych historii, zwyczajów i zabytków rzecznych.
     • Edukacja i rozwój zainteresowania lokalnym dziedzictwem kulturalnym.
     • Promocja nadrzecznych miejscowości Mazowsza jako atrakcji turystycznych.
     • Objęcie ochroną dziedzictwa kulturowego rzek mazowieckich.
  3. Uczestnicy:
     • Uczniowie szkół gimnazjalnych i średnich, pod opieką nauczycieli lub animatorów kultury.
  4. Warunki udziału i czas trwania konkursu. 
     Konkurs otwiera 26 kwietnia 2007 r. seminarium szkoleniowe dla liderów projektu: nauczycieli i animatorów kultury. W czasie trwania konkursu zostaną zorganizowane dwa wyjazdowe szkolenia terenowe dla liderów projektu. Warunkiem udziału w konkursie jest zgłoszenie grupy przez nauczyciela i nadesłanie prac konkursowych w nieprzekraczalnym terminie do 31 października 2007 r., na adres:

     Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, 
     ul. Elektoralna 12, 
     00-139 Warszawa.

     
     Zakończenie konkursu i uroczystość rozdania nagród nastąpi do końca grudnia 2007 r. w MCKiS.
  5. Zadania konkursowe. 
     
     • Zorganizowanie przez nauczyciela wycieczki nad rzekę, w czasie której uczniowie poszukiwać będą miejsc styczności miejscowości z rzeką. 
       Zadaniem uczniów będzie napisanie krótkiej relacji w formie opowiadania pt. Czy i jak moja miejscowość korzysta dziś z rzeki? Praca może być ilustrowana zdjęciami lub rysunkami z wycieczki. Prace konkursowe należy przedstawić w formie pisemnej oraz sporządzić w formie dokumentu elektronicznego zapisanego na CD lub DVD.
     • Przeprowadzenie przez uczniów lokalnych badań terenowych - w formie wywiadów, rozmów, na podstawie opracowanego przez organizatora kwestionariusza etnologicznego. 
       Ocenie będą podlegały wartość samodzielnie przeprowadzonych badań i prawidłowość wypełnienia kwestionariusza etnologicznego. Prace konkursowe należy przedstawić w formie pisemnej oraz sporządzić w formie dokumentu elektronicznego zapisanego na CD lub DVD.
     • Przeprowadzenie rzecznego projektu poszukiwawczego poprzez:
       • Odszukanie w archiwach lokalnych dokumentów, ikonografii i map, opisów ilustrujących historię związków "swojej" miejscowości z rzeką.
       • Przeprowadzenie w mediach lokalnej kampanii poszukiwawczej "rzecznych śladów i historii" (np. zdjęć z rodzinnych archiwów, ludzi, którzy pracowali na rzece, historii nadrzecznych obiektów zabytkowych, zwyczajów itp.)
       • Odnalezienie i wykonanie dokumentacji fotograficznej lub rysunkowej, stanu zachowania obiektów kultury materialnej związanych z rzeką. (np. domów, obiektów sakralnych, młynów, mostów, łodzi rybackich, barek, statków itp.)
       • Odszukanie ludzi kultywujących zanikające zawody i tradycje związane z rzeką, udokumentowanie ich pracy. Nagranie lub spisanie wywiadów i rozmów.
       
       Zadaniem uczniów będzie przygotowanie w szkole lub ośrodku kultury wystawy pt: Historia znad mojej rzeki. Wystawa może składać się z reprodukcji odnalezionych archiwaliów, wykonanych przez uczniów zdjęć, podpisów, rejestracji dźwiękowych i wizualnych. Ocenie będą podlegały: wartość wszystkich zebranych informacji i, równorzędnie, nowatorska, atrakcyjna forma prezentacji. Do konkursu należy zgłosić wystawę w formie prezentacji elektronicznej na płycie CD lub DVD.
     • Przedstawienie artystycznej wizji: współczesnej rzecznej panoramy miejscowości, materialnego obiektu zabytkowego mającego istotny związek z rzeką, lub zwyczaju, obrzędu itp. Dopuszczone są dowolne techniki graficzne (rysunek, malarstwo, fotografia itp.). 
       Format prac plastycznych: A3. Format fotografii: 30 x 40 cm. Technika dowolna. Oceniane będą oryginalność i artystyczna wartość pracy. Oryginały prac (opisane w sposób trwały na odwrocie) należy dostarczyć pocztą w kopertach zapobiegających uszkodzeniom dzieł.
     • Opracowanie propozycji krótkiej wycieczki nad rzekę śladami historii jej związków z miejscowością. 
       Uczniowie powinni samodzielnie zaproponować trasę, opisać drogę i wykonać mapkę wycieczki. Najistotniejsze będą tu zebrane "lokalne" ciekawostki, nieznane szerzej historie i miejsca. Zgłaszane prace powinny mieć formę pojedynczego arkusza A4 i stanowić miniprzewodnik turystyczno-krajoznawczy. Oceniane będą oryginalność i autorskie opracowanie pracy. Do konkursu należy zgłosić prace w formie wydruku formatu A4 oraz zapisane w na płycie CD lub DVD.
  6. Etapy projektu:
     • I. Szkolenie liderów projektu, 26 kwietnia 2006, czwartek, g. 10 - 15. Seminarium dla nauczycieli i animatorów kultury w MCKiS w Warszawie, o dziedzictwie kulturowym rzek Mazowsza. Eksperci przybliżą najważniejsze zagadnienia, podzielą się wiedzą i doświadczeniami, przedstawią działania możliwe do przeprowadzenia w ramach konkursu oraz przykłady ich realizacji.

       Eksperci i tematy:

       1. Komandor Adam Reszka: (Urząd Żeglugi Śródlądowej) Jakie łodzie i statki pływały po rzekach mazowieckich -rys historyczny od czasów najdawniejszych do współczesnych. 
       2. Krzysztof Braun: ( Uniwersytet Warszawski, wydz. Etnologii) "Rzeki kształtowały kulturę ludzi, którzy nad nimi mieszkali" Jak rozmawiać i o co pytać ludzi nad rzeką, -metodyka prowadzenia badań terenowych, 
       3. Joanna Jaworska, (reżyser i dokumentalista) "Dla Kogo Wisła Płynie?" prezentacja filmu i opowieść o powstaniu dokumentu. Fascynująca historia z nad rzeki. 
       4. Andrzej Piotrowski: (muzealnik, historyk fotografii) Fotograf a Rzeka. Rzeki na starych fotografiach. 
       5. Paweł Wyszpiński: (Archiwum Państwowe m. st. Warszawy) Gdzie szukać starych map, i co z nich możemy wyczytać?

     • II. Sesje wyjazdowe dla liderów projektu:
       • Czerwiec: szlakiem osadnictwa holenderskiego na Mazowszu,
       • Wrzesień: ochrona zabytków rzecznych na Mazowszu - Skansen Rzeki Pilicy w Tomaszowie Mazowieckim
     • III. Zakończenie konkursu i ogłoszenie wyników: listopad-grudzień 2007. 
       Prace konkursowe zgłoszone do 30 października zostaną ocenione przez Jury. 
       Na przełomie listopada i grudnia w MCKiS odbędzie się uroczystość zakończenia konkursu i ogłoszenie wyników Jury. Najlepsze zespoły otrzymają nagrody pieniężne. Organizatorzy przewidują również nagrody rzeczowe (aparaty fotograficzne) dla wyróżnionych prac. Wszyscy uczestnicy konkursu, których prace zostaną zakwalifikowane do oceny otrzymają dyplomy pamiątkowe. 
       Nagrody: 
       - I nagroda o wartości 3500 PLN 
       - II nagroda o wartości 2500 PLN 
       - III nagroda o wartości 1500 PLN 
       - nagroda Mazowieckiego Kuratora Oświaty - 400 PLN 
       Prezentacja zwycięskich prac. Wystawa pokonkursowa. Spotkanie z ekspertami. Najciekawsze opracowania będą wykorzystane do tworzenia Mapy Dziedzictwa Kulturowego Rzek Mazowsza. Autorzy prac będą wymienionymi z imienia i nazwiska współautorami Mapy. Prezentacja Mapy Dziedzictwa Kulturowego Rzek Mazowsza, będącej sumą opracowań grup uczestniczących w konkursie w 2006 i 2007 roku. Podsumowanie projektu i zaproszenie do następnej edycji konkursu w 2008 r.
     
     ORGANIZATORZY 
     
     Fundacja Ja Wisła 
     ul. Żywnego 21a m 71, 
     02-701 Warszawa, 
     tel.: (022) 841 59 40, 
     KRS: 0000231916 
     
     Jest organizacją pozarządową działającą w celu: 
     § ochrony naturalnego biegu Wisły i unikatowych wartości przyrodniczych doliny rzeki 
     § zachowania nadwiślańskiego dziedzictwa kulturowego, kultywowania tradycji i promocji kultury 
     § kształtowania prawidłowych relacji między ludźmi a rzeką. 
     
     Osobą odpowiedzialną za projekt edukacyjny Rzeki kultury łączą ludzi jest: 
     Przemysław Pasek, kom. 0 502 276 612, e-mail: pasek@post.pl 
     
     Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki 
     
     ul. Elektoralna 12, Warszawa, RIK 29/99 
     MCKiS jest Instytucją Kultury, Zarządu Województwa Mazowieckiego.
     
     Osobą odpowiedzialną za projekt edukacyjny Rzeki kultury łączą ludzi jest: 
     Elżbieta Kosieradzka, tel. 022 58 64 252, e-mail: